English text follows
amulets/ Clare Burnett, Μαρίνας Γκενάντιεβα, Βίκυς Περικλέους, Amikam Toren.
Επιμέλεια: Μαρία Στάθη
Εγκαίνια: Παρασκευή, 21 Οκτωβρίου 2022, 18:00 - 22:00
Σάββατο, 22/20 και Κυριακή, 22/20 11:00 - 20:00 *
Γνωρίζοντας την καλλιτέχνη: Clare Burnett Guided tour: Σάββατο, 22/10 στις 12:00 - 13:00
Ομιλία από την καλλιτέχνη: Βίκυ Περικλέους: Σάββατο, 22/10 στις 17:00 - 18:00
Διάρκεια έκθεσης: 21 Οκτωβρίου - 05 Νοεμβρίου 2022
Η ιδέα ότι τα αντικείμενα ή οι άψυχες οντότητες –συμπεριλαμβανομένων και αυτών που φέρουν την ιδιότητα του φυλακτού– κουβαλούν άγνωστες ή απροσδιόριστες λειτουργίες, ενέργειες και δυνάμεις, οι οποίες ωστόσο μπορούν να μεταδοθούν στον κάτοχό τους ή σε άτομα που στέκονται μπροστά τους, συνυπάρχει ταυτόχρονα με την ίδια την παρουσία του ανθρώπινου είδους σε αυτή τη γη.
Στην αρχαία Αίγυπτο, οι άνθρωποι όχι μόνο φορούσαν ή κουβαλούσαν φυλακτά για να τους προστατεύουν από το κακό στην επίγεια ζωή τους, αλλά, όπως κατέδειξαν τεκμήρια από εικονικές αυτοψίες, τα τοποθετούσαν μέσα στα σώματα των νεκρών για να τους φυλάνε στη μεταθανάτια ζωή. Ως μέρος ενός πρωτοποριακού πειράματος, που έγινε σε συνεργασία του Βρετανικού Μουσείου του Λονδίνου και της Dr. Caroline Wilkinson του Πανεπιστημίου του Manchester το 2004, εφαρμόστηκε με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας [τεχνικές σάρωσης με τη χρήση Αξονικού Τομογράφου] ένα μη παρεμβατικό εικονικό ξετύλιγμα της μούμιας του Αιγύπτιου ιερέα Nesperennub, ο οποίος έζησε για σαράντα περίπου χρόνια στο Καρνάκ γύρω στο 800 π.Χ. Η εικονική αυτοψία αποκάλυψε πως ο Αιγύπτιος ιερέας έφερε στη θωρακική περιοχή, καθώς επίσης και γύρω από τα χέρια του, φυλακτά που τοποθετήθηκαν για τη μετά θάνατο προστασία του. Κάτω από ένα πρισματικό φως, τα φυλακτά φαντάζουν και εγγράφονται ως συστάσεις αλχημικών πρακτικών στο σώμα τόσο του ζωντανού όσο και του νεκρού, ενεργοποιώντας και τα δύο αυτά σώματα –ακόμα και στην περίπτωση του νεκρικού σώματος– με ασυνήθιστους τρόπους, πέραν των βιολογικών δεδομένων που κουβαλούν.
Θα μπορούσε αυτή καθαυτή η αντίληψη γύρω από το συγκεκριμένο αντικείμενο –το φυλακτό– να λειτουργήσει ως αναλογία του αντικειμένου τέχνης; Όπως και με το φυλακτό, το αντικείμενο τέχνης είναι ενεργό με πολλαπλούς τρόπους –ακόμα και όταν το σώμα μιας κοινωνίας ή ενός πολιτισμού τελεί υπό κατάρρευση ή έχει, ήδη, γίνει πεπερασμένο (ανεξάρτητα από το πόσο ορατό είναι). Ως εκ τούτου, το αντικείμενο αυτό συνεχίζει να επιτελεί με πολλαπλούς τρόπους, διαμέσου πολλών χωροχρονικών κλιμάκων και χειρονομιών, στους ζωντανούς –και επερχόμενους– κόσμους με τρόπους που είναι αδύνατο να έχουν προ-μελετηθεί ή να έχουν επινοηθεί εκ των προτέρων από τις κοινωνίες και τους πολιτισμούς μέσα από τις οποίες/τους οποίους προέρχονται. Έτσι, αυτό το αντικείμενο τέχνης μπορεί να ξαναϊδωθεί ως ένας αλχημικός καταλύτης του χρόνου και του χώρου. Επεκτεινόμενο σε ανοικτές συνέχειες πολλαπλών χωροχρονικών ενεργοποιήσεων και επιτελέσεων, το αντικείμενο τέχνης γίνεται το ίδιο το όργανο ή μήπως θα μπορούσε να ιδωθεί εκ νέου ως ο «παρασιτικός» οργανισμός που θα μπορούσε να διανοίξει αυτές τις υπερβατικές δυνατότητες; – σε ένα δανεισμό του όρου από τις σχετικές θεωρίες του Michel Serres [Parasite, University of Minnesota Press, 2007]. Αυτές οι δυνατότητες, όσο άγνωστες και αδιευκρίνιστες μπορεί να παραμένουν στις όποιες κοινωνίες, μεταφέρονται και εν δυνάμει γίνονται αισθητές από αυτούς που στέκονται ενώπιόν τους.
Αποτελούμενη από γλυπτά, εγκαταστάσεις και πίνακες, η έκθεση σε επιμέλεια της Μαρίας Στάθη, παρουσιάζει έργα των Clare Burnett, Μαρίνας Γκενάντιεβα, Βίκυς Περικλέους και Amikam Toren. Η έκθεση διαχέει τις δυνατότητες της τέχνης να γίνεται ο μυστηριακός χώρος/αντικείμενο/όργανο στο σώμα των εκάστοτε κοινωνιών· δυνατοτήτων ικανών να ενεργοποιούν διαφορετικές εμπειρίες από τις γνωστές. Σε μια αναλογία των θεραπευτικών φυλακτών, όπως έχουν χρησιμοποιηθεί διαχρονικά από διαφόρους πολιτισμούς, τα έργα διαφυλάττουν και παράγουν τον χώρο ή τους χώρους για διαφορετικά νοήματα, υλικότητες και απηχήσεις στο σώμα ή τα σώματα διαφόρων κοινωνιών –ακόμα- και σε στιγμές παγκόσμιας κατάρρευσης.
Tα έργα της Clare Burnett από τη σειρά «Μουσείο, Shepherd’s Bush» [2020/21, ορείχαλκος, χρώμιο, ευρεθέντα αντικείμενα, χρωματιστός τζεσμονίτης, ακρυλικό χρώμα, ανοξείδωτο, μεταβλητές διαστάσεις] ξεκινούν από την οικειότητα των καθημερινών, ασήμαντων αντικειμένων που βρίσκει διάσπαρτα τριγύρω της, για να συναντηθούν εν τέλει με την απροβλεπτότητα των αντικειμένων της τέχνης· αυτών που η Burnett ανασυνθέτει πολλές φορές σε ομάδες – σε νέους διαλεκτικούς χώρους. Η καλλιτέχνιδα αρθρώνει τον εικαστικό της λόγο με έντονα χρώματα και τολμηρές φόρμες διαμέσου μιας πλειάδας υλικών και χειρωνακτικών, μηχανοποιημένων, ή ψηφιακών τεχνικών, αλλά και μέσω εικαστικών διαδικασιών και μεταφράσεων διαφόρων μεθοδολογιών και εφαρμογών. Η Burnett, ως εκ τούτου, επιλέγει τα αντικείμενα της από τα πλάτη του καταναλωτικού τοπίου, μόνο και μόνο για να τα επανα-τοποθετήσει μετασχηματισμένα, πλέον ως γλυπτά, στα βάθη ενός αινιγματικού τόπου μέσα στον χώρο της τέχνης. Παρασυρόμενος από αυτή την επεκτεινόμενη κάθετη κίνηση που κάνει η καλλιτέχνιδα, ο θεατής έρχεται στη θέση να ξανασκεφτεί ή ακόμα ν’ ανακαλέσει ή να επινοήσει μια άλλη γλώσσα για να πλησιάσει και να συνδεθεί με αυτόν τον –νέο– κόσμο.
Στη σειρά έργων «Σοροί» [2021/22, συνθετική οργάντζα και κλωστή, χειροποίητο κέντημα, ραφή στο χέρι και στη μηχανή], η Μαρίνα Γκενάντιεβα κεντά σχολαστικά εργόχειρα νεκρών λουλουδιών, τα οποία δημιουργεί με ελαφριά υφάσματα, διάφορες κλωστές και βελονιές. Καθώς αυτά αποκτούν σταδιακά όγκο, παίρνουν το σχήμα μπουκέτων από λουλούδια σε αποσύνθεση ή σορών φυσικών οργανισμών που έχουν αφεθεί να ξηραθούν. Ως προέκταση αυτής της εργόχειρης πρακτικής διαλογισμού, η Γκενάντιεβα τοποθετεί τις εύθραυστες αυτές φόρμες στα πόδια του θεατή, συνθέτοντας ένα τοπίο θυσιαστικών προσφορών – ίσως ένα κάλεσμα ελπίδας και αναγέννησης. Την ίδια ώρα, συγκροτεί ένα αποκαλυπτικό τοπίο αβέβαιων μελλοντικοτήτων, όπου η φύση πλέον δεν μπορεί να ιδωθεί ως γυναικεία ή ιδεώδης. Ως εκ τούτου, η φύση δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί απατηλά για να συγκαλύψει τη φρίκη αυτών των σκοτεινών τοπίων.
Η Βίκυ Περικλέους αναπτύσσει μια εγκατάσταση στον εκθεσιακό χώρο με έργα «Από τη Σειρά Αντί-Μακέτα για Κατάλυμα: Πρόταση IΙ, ΙΙΙ /Συντριβάνι II, ΙΙΙ» *θερμές ευχαριστίες στον καλλιτέχνη/κεραμίστα Βάσο Δημητρίου για τη συνεχή στήριξη του, [2022, κεραμικά, απολιθώματα, , πέτρες από την κοίτη του ποταμού της Καλαβασού, μπετόν, τύπωμα σε αλουμίνιο] και «Από τη σειρά Μελέτες για ένα Τόπο» [2022]. Στο έργο της, διερευνά γεωγραφικά και πολιτισμικά φαντασιακά –μέσα από μια σειρά χωροχρονικών αναζητήσεων– που πολλές φορές έχουν ως αφετηρία προσωπικά και συλλογικά αρχεία. Προσεγγίζει αυτά τα αρχεία ως «συσσωρεύσεις ημερολογίων και συναντήσεων». Το έργο της αναπτύσσει στον εκθεσιακό χώρο εντάσεις μεταξύ του «Μοντέλου» και του «Ερειπίου», σε αναζήτηση –επιτελεστικών– ρήξεων στην –εδραιωμένη- «γλώσσα» του Μοντερνισμού, σε σχέση με μετα-αποικιακές και νέο-αποικιακές συζητήσεις. Τα γλυπτικά έργα συγκροτούνται στη φόρμα μικρών σε κλίμακα γλυπτικών μακετών από πηλό, τα οποία προτείνονται ως σιντριβάνια/καταλύματα για ανθρώπινους και μη οργανισμούς. Μαζί, παρουσιάζονται σχέδιο και φωτογραφικά έργα/κολάζ που κινούνται από τον φυσικό τόπο στον αφαιρετικό χώρο. Τα έργα αναπτύσσονται στον χώρο με τρόπους με τους οποίους αποσταθεροποιείται ή συνοχή τόσο του εκθεσιακού χώρου, όσο και του ιδίου του χώρου που καταλαμβάνουν τα έργα– σε μια εν τέλει διερεύνηση αναδύσεων άλλων χώρων και δυνατοτήτων.
Οι πίνακες του Amikam Toren «Armchair Painting – Χωρίς Τίτλο (6, 5, 4, 3, 2)» [1990, λάδι σε καμβά, ξύλινο κουτί, 35 x 73 x 4 εκ.] παράγουν έναν ανήσυχο χώρο για όποιον στέκεται μπροστά τους. Ο καλλιτέχνης επιλέγει πίνακες –υπολείμματα ενός πεπερασμένου παρελθόντος– που βρίσκει σε υπαίθριες αγορές, για να τους επανατοποθετήσει –μέσω μιας χειρονομιακής αφαίρεσης (cut out) της ίδιας της επιφάνειας τους– μέσα σε ένα άλλο περιεχόμενο. Μια σειρά αυξητικών ή πτωτικών αριθμών παρουσιάζονται σε κάθε έργο της σειράς, ανακαλώντας σήματα συναγερμού και ως εκ τούτου, κρατούν τον θεατή προσηλωμένο σε παρόντα χρόνο. Την ίδια ώρα ανακαλούν στον νου σκηνές έναρξης ταινιών από διάφορα κινηματογραφικά γένη. Ο Toren εγκαθιστά έτσι το άνοιγμα σε πολλαπλούς κόσμους, όπου ο θεατής μπορεί εν δυνάμει να αναπτύξει τα όποια πιθανά σενάρια. Τα έργα του καλλιτέχνη παίρνουν, εν τέλει, τη φόρμα μιας αυτό-εκπληρούμενης προφητείας ή ακόμα, ενός ψυχολογικού τεστ, όπου οι θεατές καλούνται να έρθουν σε επαφή με αυτά όχι μέσω της ματιάς τους, αλλά διαμέσου του ίδιου του ψυχισμού τους.
Κείμενο: Βίκυ Περικλέους, Εικαστικός/Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Καλών Τεχνών Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου.
Art Seen off-site έκθεση, διεύθυνση: Ανεξαρτησίας 5, Λεμεσός, 3036
Ώρες έκθεσης: Σάββατο, 22/20 και Κυριακή, 22/20 11:00 - 20:00 *
Πέμπτη 16.00 – 19.00 και Σάββατο 11.00 – 13.00
ή οποιαδήποτε άλλη ημέρα με ραντεβού.
Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε:
Μαρία Στάθη, Ιδρύτρια & Διευθύντρια Art Seen
+357 99624090
info@art-seen.org
www.art-seen.org